Inspiratie

Hoe de oude Egyptenaren hun bedienden meenamen naar het hiernamaals

Door Keith Amery - Expert Archeologie & Bodemvondsten

De hedendaagse technologie maakt het kopen, verkopen en onderzoeken van archeologische vondsten gemakkelijker dan ooit tevoren en op Catawiki kun je elke week nieuwe schatten uit het verleden ontdekken. Vandaag deelt Keith Amery, onze expert Archeologie & Bodemvondsten, het verhaal achter een van de duizenden fascinerende objecten die we regelmatig in de veiling hebben: oesjabti-beeldjes. Een oesjabti is een klein beeldje dat in het oude Egypte samen met de dode werd begraven. Het oesjabti-beeldje zou bij het betreden van het hiernamaals hun dienaar worden. Lees verder over hun fascinerende verhaal.

De opkomst van de dienaren van de dood.
Het oesjabti-beeldje is misschien wel het meest opvallende artefact dat symbool staat voor de oude Egyptische cultuur. Het is zeker het populairst bij verzamelaars. Er zijn twee basistypen van deze grafbeeldjes. De meest voorkomende zijn de mummiform exemplaren met de hiëroglifische inscriptie van hoofdstuk 6 van het Egyptische Dodenboek, met daarbij de namen en titels van de overledene.

In het Oude Koninkrijk, of de Tijd van de Piramides had alleen de hoogste elite houten of stenen grafbeeldjes als vertegenwoordigers van de overledene, zijn familie en bovenal, zijn dienaren. Het was een geruststellende gedachte dat een leger van dienaren het harde werk voor hem en zijn familie zou verrichten. De eigenaar van de tombe zou de eeuwigheid doorbrengen als een man met veel vrije tijd.


In het Middenrijk was er op een grotere schaal particuliere rijkdom en status. Begrafenissen werden eenvoudiger, zonder de prachtig gedecoreerde reliëfs van het Oude Rijk waarbij de eigenaar van het graf werd omringd met afbeeldingen van zijn landgoederen en bedienden. De adel werd begraven in onversierde grafkamers. In plaats daarvan domineerden houten grafversies van mannelijke en vrouwelijke bedienden, landgoederen en boten de Egyptische begrafenisrituelen. Vanaf dat moment werd de oesjabti, of mummiform grafbeeldje, gebruikt om het werk van de overledene te doen in het hiernamaals.

De oproep beantwoorden
Deze beeldjes heetten oorspronkelijk Shawabtis, gebaseerd op het gebruik van persea of 'shawab' hout bij het maken ervan. Begrafenissen voor de rijken werden opgeluisterd met 365 werknemers in mummie-vorm en 36 opzichterbeeldjes in alledaagse kleding met, nog belangrijker, een zweep die voor autoriteit stond.


"Wanneer x wordt geroepen om zand van west naar oost te vervoeren, en van oost naar west, dan zal u zeggen, hier ben ik," luidt het hoofdstuk uit het Dodenboek, de Egyptische papyrusgids naar de onderwereld, geregeerd door de god Osiris. Zelf afgebeeld als een mummiform beeldje leidde dit ertoe dat de grafbeeldjes oesjabti‘s werden genoemd, of ‘degenen die antwoorden’. De overledene zelf verandert in Osiris na het succesvol doorstaan van de verschillende proeven van de Egyptische onderwereld.

Oesjabti verzamelen
Oesjabti‘s zijn populair bij verzamelaars vanwege hun variëteit aan gebruikte materialen, stijlen en niet in de laatste plaats vanwege de genealogische en sociale informatie die hun titels prijsgeven.


De afbeelding hierboven toont de oesjabti van Padiusir, wiens naam letterlijk vertaald wordt als 'Een gift van Osiris'. De naam van zijn moeder is Irbinat en hij is geïdentificeerd als een priester van de godin Smentet. Hij leefde in de tijd dat de Perzen en daarna de Grieken Egypte bezetten en Herodotus meldde dat het Egyptische leger werd verslagen, omdat de Perzen katten voor zich uit stuurden. Aangezien de Egyptenaren geloofden dat katten heilig waren, waagde het leger het niet om een heilig dier kwaad te doen. Ontdek hier hoeveel de oesjabti van Padiusir op Catawiki opleverde.

Je kan veel leren over de structuur van de oude Egyptische samenleving van een klein beeldje dat gemaakt is van Egyptische faience. Je kan oesjabti‘s zoals deze en andere schatten vinden op de Egyptische Archeologie en Bodemvondsten veiling. Je kan je ook hier registreren om je eigen schatten te verkopen tijdens de wekelijkse veilingen van Catawiki.

Maak je gratis account aan
Bij Catawiki zul je iedere week versteld staan van de indrukwekkende en bijzondere objecten die aangeboden worden. Registreer je vandaag en ontdek onze wekelijkse veilingen, die door ons team van gespecialiseerde experts worden samengesteld.
Deel dit artikel
Close Created with Sketch.
Nog niet geregistreerd?
Door gratis een Catawiki-account aan te maken, kun je bieden op onze 75.000 bijzondere objecten die iedere week geveild worden.
Registreer nu