Door Simone | 2 augustus 2019
Tot ziens, Beetle. Op 10 juli 2019 rolde de laatste Volkswagen Kever van de assemblagelijn. De iconische auto is niet meer. De Kever heeft zijn oorsprong in nazi-Duitsland en werd uiteindelijk de lievelingsauto van hippies in de jaren 60. De geschiedenis van Love Bug (Herbie) is spannend en complex. Hoe werd de Kever zo‘n iconische auto? En wat betekent het dat er geen nieuwe Kever meer komt? Oldtimer-expert Jan-Bart Broertjes vertelt over de geschiedenis, betekenis en toekomst van de Volkswagen Kever.
Van nazisme naar bijna niets...
Als het over de VW Kever gaat, kunnen we misschien wel spreken van de meest indrukwekkende rebranding ooit. Voor een auto met wortels in nazi-Duitsland, waarvoor tijdens de productie in de Tweede Wereldoorlog slavenarbeid werd ingezet, heeft hij het in de afgelopen 80 jaar verrassend goed gedaan.
Het Deutsche Arbeitsfront, de arbeidsorganisatie van Adolf Hitler, vond dat er behoefte was aan een ‘Volkswagen’ (of ‘auto voor het volk’). Hitler wilde een goedkope, eenvoudige auto voor gezinnen, geschikt voor massaproductie. Die zou zijn nieuwe wegennet, de Reichsautobahn, moeten sieren. Hij opende de VW-fabriek in 1938 in wat nu Wolfsburg is. Er werden slechts 210 Kevers gebouwd voordat de oorlog in 1939 uitbrak. Vanaf dat moment werden er militaire voertuigen gebouwd.
Er zit ook een andere kant aan dit beladen en problematische begin. Behalve dat de auto een belangrijke rol speelde in de wederopbouw van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, was het ontwerp al lang voor de betrokkenheid van de nazi‘s bedacht. Het eerste ontwerp uit 1925 was van Béla Barényi. Hij maakte het 12 jaar voor de oprichting van Volkswagen. Het is niet van Ferdinand Porsche, die beweerde dat hij het ontwerp samen met Hitler had bedacht.
De belangrijkste Volkswagenfabriek in Wolfsburg, juli 1951.
Het was een klein wonder dat het bedrijf overeind bleef na de oorlog, toen het land in puin lag. De Britse legerofficier Ivan Hirst kreeg direct na de oorlog de leiding over de fabrieken, samen met zijn assistent Heinrich Nordhoff, een voormalige hoge manager bij Opel. Ze stabiliseerden de sociale situatie en herstelden de productie. In 1946 produceerde de fabriek 1.000 auto‘s per maand. Een indrukwekkende prestatie, gezien het feit dat de productie telkens stilgelegd moest worden als het regende, wegens schade aan het dak en de ramen.
Het bedrijf werd voor praktisch niets te koop aangeboden aan ieder die er maar belangstelling voor had, inclusief Amerikaanse, Australische, Britse en Franse autobedrijven. Niemand had interesse. Heinrich Nordhoff bleef het bedrijf leiden toen Hirst vertrok.
... en van succes naar sluiting
In de jaren 1960 beleefde de VW Kever het hoogtepunt van zijn roem. Het eigenzinnige ontwerp en de betaalbaarheid maakten de auto populair bij de jongere generatie, vooral in de Verenigde Staten. Het was de auto voor underdogs en outcasts, en het eigenzinnige design was steeds vaker te zien in de popcultuur. Bekende voorbeelden daarvan zijn de film The Love Bug (1968) en de platenhoes van het album Abbey Road van The Beatles (1969).
De eerste cabrio‘s verschenen in 1949. “Karmann uit Osnabrück ontwierp een vierzits en vervolgens jarenlang Kevers met open dak,” zegt Jan-Bart. “Carrosseriefabriek Hebmüller uit Wuppertal werd gevraagd om met een sportieve versie van de Kever te komen. Zo ontstond een 2+2; een tweezitter met twee hele kleine zitplaatsen achterin.”
De ‘Heb’ is direct herkenbaar aan de gewelfde achterzijde en, volgens Jan-Bart, een waar juweeltje: “Met het onopvallende open dak is het een echte schoonheid, misschien wel de mooiste van alle Kevers. Desondanks werden er slechts 696 cabrio‘s door Hebmüller geproduceerd tussen 1949 en 1954. De auto‘s zijn zeldzaam en daarmee ook de meeste gewilde Kevers van allemaal.”
Originele Volkswagen Kever type 14A Hebmüller uit 1950. Een van de slechts 696.
Helaas ging het na de jaren 60 bergafwaarts met de populariteit van de Kever. De concurrentie nam toe en de verkoop daalde. De productie ging nog een aantal jaren door, maar in veel kleinere aantallen. In 2003 viel het doek voor de klassieker en nu is dat ook het geval voor de nieuwere versies.
“De originele Kever wordt sinds 2003 niet meer gemaakt, maar het model was zo populair dat Volkswagen in 1997 besloot een retro-versie uit brengen, de New Beetle. Deze auto‘s werden gemaakt in Puebla in Mexico. Daar werden al Kevers gebouwd sinds 1955,” zegt Jan-Bart. “Het moment waarop de allerlaatste Kever van de productielijn rolde, was een triest moment voor de fabrieksarbeiders.” Het model dat bijna elk ander automodel op de markt overleefde, is tevens de langst en meest geproduceerde auto op hetzelfde platform.
“Er zijn meer dan 22 miljoen van deze “auto‘s van het volk” gemaakt en veel exemplaren zijn terechtgekomen bij liefhebbers van oldtimers. Vroege Kevers zijn zeer gewild en veel geld waard. De cabrio-versies zijn het zeldzaamst.”
Hoe nu verder?
Wat brengt de toekomst ons, nu de Kever opnieuw niet meer is? Er gaan geruchten dat er misschien een elektrische versie op de markt komt, net zoals de aangekondigde elektrische versie van het klassieke Volkswagenbusje T1. Hinrich Woebcken, CEO van Volkswagen in de VS sluit dat niet uit: “Ik zou zeggen, zeg nooit nooit”.
____________________
Ontdek meer Volkswagen | oldtimers
Deze artikelen vind je misschien ook interessant:
- Volkswagen T1: Waarom dit Volkswagenbusje altijd populair blijft
- Hoe millennials de oldtimermarkt veranderen
- Hoe gaat de markt voor oldtimers zich ontwikkelen?