Door Beulah | 20 september 2019
Banned Books Week is een internationaal erkende viering van gecensureerde boeken, waarbij lezers van over de hele wereld meedoen. Titels op de lijst van verboden boeken zijn De avonturen van Alice in Wonderland, De Duivelsverzen, en Het Communistisch Manifest. Onze expert op het gebied van zeldzame boeken, Mark Harrison, vindt echter dat we evenveel aandacht moeten besteden aan de boeken die niet verboden werden.
Het verbieden van boeken is nooit een logisch proces geweest en de "regels" die daarop van toepassing zijn, worden niet uniform gehandhaafd of uitgevoerd. “Verboden boeken zijn fascinerend, maar vaak is datgene wat is weggelaten interessanter,” legt Mark uit. “We zien vaak dat controversiële boeken die niet werden verboden ons veel kunnen vertellen over de sociale mores en hypocrisie die op dat moment censuur beheersten.”
A Vindication of the Rights of Woman (Pleidooi voor de rechten van de vrouw) door Mary Wollstonecraft, 1792
Als baanbrekend feministisch essay dat betrekking heeft op veel onderwerpen die nog steeds controversieel zijn, is het wonderbaarlijk dat A Vindication of the Rights of Woman door geen enkel land is verboden of geplaatst op de Index Librorum Prohibitorum (een lijst met werken die rooms-katholieken niet mochten lezen). Universeel onderwijs en rechten voor vrouwen zijn de hoofdthema's waarop Wollstonecraft betrekking heeft, maar het is de sterke onderstroom van het republicanisme dat overal in Vindication terugkomt, anti-monarchie, anti-aristocratie sentiment, wat het nog meer verbijsterend maakt dat het niet verboden werd. Dus hoe heeft Vindication censuur ontlopen?
Ironisch genoeg is het misschien wel zo dat het seksisme waar Wollstonecraft tegen ageerde, is wat Vindication gered heeft. De censuur van boeken om redenen van nationale veiligheid is overwegend gericht op literatuur van mannelijke auteurs. Gedurende het grootste deel van de geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk hebben vrouwen minder de kans gehad om deel te nemen aan het politieke en openbare leven, waardoor de kans dat hun werk gecensureerd werd ook kleiner was. Gelukkig viel de opkomst van vrouwen als geloofwaardige politieke agitatoren samen met een ontspannen censuur, waardoor het werk van Wollstonecraft achterbleef in een (letterlijk) niemandsland: sterk genoeg om publicatie te verdienen, voldoende onderschat om censuur te voorkomen.
Een standbeeld van Charles Darwin in het London Natural History Museum
On the Origin of Species (Over het ontstaan van soorten) door Charles Darwin, 1859
“Het Index Librorum Prohibitorum leek vrijwel elk interessant werk te bevatten voordat het in 1966 werd afgeschaft ', zegt Mark. “Toch werden de werken van Charles Darwin nooit in de index geplaatst, ondanks de enorme impact die zijn werk had op het geloof van miljoenen en op de kijk op de hedendaagse religie in de 19e eeuw.”
De reden dat Darwins werken niet op de Index Librorum Prohibitorum zijn gekomen, is dat de lijst zich concentreerde op boeken die duidelijk als ketterij of immoreel werden beschouwd. Ondanks het feit dat On the Origin of Species de basis legde voor de evolutionaire biologie, ging Darwin niet zover dat hij beweerde dat de christelijke God niet de schepper was. Hij zette in plaats daarvan een alternatieve versie uiteen van het verhaal van Genesis; een controversieel argument op zichzelf, maar geen expliciete ketterij.
Een andere interessante theorie waarom On the Origin of Species niet werd verboden, werd in 2005 door dominee Hubert Wolf naar voren gebracht. Wolf vermoedde dat de katholieke kerk een meer ontspannen houding heeft aangenomen ten aanzien van het verbieden van wetenschappelijke teksten na de controversiële en spraakmakende censuur van Galileo. De theorie van Galileo dat de aarde om de zon draait, bleek uiteindelijk correct te zijn. Niet lang daarna stopte deIndex met het beoordelen van wetenschappelijke publicaties, tenzij ze expliciet op theologie waren gericht.
Banned Books Week werd in 1982 opgericht door Judith Krug
Notes of a Native Son door James Baldwin, 1955
Net als A Vindication of the Rights of Woman, was de verzameling wekelijkse essays van James Baldwin, – Notes of a Native Son – baanbrekend genoeg dat als het door een blanke was geschreven, het vrijwel zeker zou zijn verboden. De collectie ging over onderwerpen die als taboe werden beschouwd voor de westerse samenleving van het midden van de 20e eeuw: racisme (zowel in de Verenigde Staten als in Europa), colorisme, klassisme, desillusie binnen de zwarte gemeenschap, huiselijk geweld en giftige mannelijkheid. Dit was allemaal genoeg om boeken over vergelijkbare onderwerpen verboden te krijgen.
Ondanks dat het opschudding veroorzaakte bij de publicatie, werd Notes of a Native Son nooit verboden. Het enige boek over de explosieve bibliografie dat Baldwin verbood was in feite Another Country, dat door de Australische overheid werd verboden (die beschreef het als: "voortdurend besmeurd met onfatsoenlijke, aanstootgevende en vuile epitheta en toespelingen"). Aangezien tijdgenoten van Baldwin vaak werden verboden (Ralph Ellis, Toni Morrison, Allan Ginsberg, enz.) Is het verrassend om te zien dat Baldwin, een van de meest invloedrijke stemmen van de burgerrechtenbeweging, ongecensureerd bleef.
Deze drie boeken ontsnapten aan censuur en hielpen bij het beïnvloeden van generaties van invloedrijke denkers en misschien wel de wereld. En hoewel censuur nog steeds bestaat, is het belangrijk om te onthouden dat. net als bij deze boeken, dat waarheid en betekenis altijd een weg vinden. Hoewel de tijdgenoten van deze schrijvers hen over het hoofd hebben gezien, is het een les in de geschiedenis dat stil zijn niet hetzelfde is als zwijgen.
____________________
We houden momenteel een Banned Books Week veiling op Catawiki.
Ontdek meer boeken | wetenschaps- en natuurboeken | literatuur en geïllustreerde boeken
Deze artikelen vind je misschien ook interessant:
Hoe de autopsie van Napoleon enkele wilde complottheorieën heeft aangewakkerd